ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΟΥΤΟΠΙΑ

Ο Πλήθων είναι ένας από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της πνευματικής ζωής του 15ου αιώνα και στα κείμενά του νοηματοδοτεί και αξιοποιεί με νέους τρόπους όψεις της ελληνικής και της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια συμβολή στις συζητήσεις για την παλαιολόγεια αναγέννηση και τις ουτοπίες, μέσα από το έργο του βυζαντινού φιλοσόφου.Ένα κεντρικό ζήτημα που αναλύεται στην παρούσα μελέτη αφορά τις απαντήσεις του Πλήθωνα στην κρίση ταυτότητας της βυζαντινής ελίτ το 15ο αιώνα, όταν πλέον το παραδοσιακό δίπολο «Ρωμαίος-χριστιανός» δεν ανταποκρίνεται στις συνθήκες και στα ιδεολογικά διακυβεύματα της εποχής. Ποια στοιχεία του «κλασικού» παρελθόντος επιλέγει και ποιες στρατηγικές οικειοποίησής τους χρησιμοποιεί για να νοηματοδοτήσει την ταυτότητα του ιδίου, αλλά και των σύγχρονών του Βυζαντινών; Πώς ορίζει το ιστορικό παρελθόν της κοινότητας και πώς το συσχετίζει με τις προσδοκίες του μέλλοντος;Η κατασκευή μιας ιδιότυπης ελληνορωμαϊκής ταυτότητας από τον Πλήθωνα και η σύνδεσή της με την Πελοπόννησο σχετίζεται άμεσα με τις ουτοπικές αναζητήσεις του και τα πρότυπα πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης που προτείνει. Η δική του φαντασιακή Πελοπόννησος αποτελεί δεοντολογικό πρότυπο πολιτειακής οργάνωσης, όπου η μοναρχία συστηματοποιεί και κανονικοποιεί την κοινωνική ζωή, ανασυγκροτώντας υπάρχουσες δομές και συσσωματώσεις, παράγοντας νέες ιεραρχήσεις αλλά και γνώσεις για τη γεωγραφία, την ιστορία και τους πληθυσμούς της χερσονήσου. Η πληθωνική ουτοπία συνιστά ένα ριζικό μετασχηματισμό της βυζαντινής πολιτικής θεωρίας, καθώς τελικά προτείνει τη δημιουργία ενός πρώιμου νεωτερικού απολυταρχικού κράτους.