ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Το εκπαιδευτικό έργο είναι ένα συνεχές αγώνισμα ανάμεσα στο δέον και στο είναι. Το πρώτο περιέχεται κυρίως στις θεμελιώδεις αρχές της παιδαγωγικής και στις κατευθυντήριες αρχές της αγωγής και της εκπαίδευσης, οι οποίες προσπαθούν να στήσουν το μορφωτικό έργο σε γερά θεμέλια, έτσι ώστε να ικανοποιεί τις βαθύτερες ανάγκες του ανθρώπου. Οι θεμελιώδεις αυτές αρχές συνήθως εκφράζονται μέσα από τα νομοθετικά κείμενα, με αφετηρία το σύνταγμα, που υποστηρίζει ότι η εκπαίδευση πρέπει να πλάθει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. Το σύνταγμα και όλοι οι εκπαιδευτικοί νόμοι τονίζουν το δέον, την ηθική διάσταση στα εκπαιδευτικά δρώμενα. Στον αντίποδα κείται το είναι, η πραγματικότητα, που προσγειώνει το δέον σε ανώμαλο έδαφος. Η εκπαίδευση ως κοινωνικός θεσμός σχετίζεται με ανάγκες και ανισότητες, με συγκεκριμένα δεδομένα, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πιέζουν και παραμορφώνουν το δέον. Έτσι οι αρχικές προθέσεις του νομοθέτη, που δίνουν στην εκπαίδευση ένα δημοκρατικό χαρακτήρα, όπου “έξεστι πάσι το ίσον”, κατά τον Θουκυδίδη, σε διαδοχικές φάσεις κολοβώνονται και το τελικό αποτέλεσμα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που προδιαγράφουν οι αρχικές προσδοκίες. Ενδιάμεσος στον σκληρό αγώνα μεταξύ δέοντος και είναι στέκεται ο δάσκαλος, που αγωνίζεται να βοηθήσει τα άτομα να γίνουν πρόσωπα, να περάσουν δηλαδή από μια κατάσταση, που στηρίζεται στο εγώ, σε μια άλλη που προϋποθέτει, κατά τον Πιαζέ, την αμοιβαιότητα, να συζεύξει το δέον με το είναι. Το έργο του είναι δύσκολο, είναι ψυχοφθόρο αλλά και συναρπαστικό, γιατί είναι υποδειγματικό σε όλες τις πτυχές του.