ΦΥΣΙΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Η ανάπτυξη και η ερμηνεία ενός φιλοσοφικού προβλήματος, όπως αυτού της σχέσης φύσεως και πνεύματος, σε τόσο διαφορετικές εποχές της φιλοσοφίας εκτίθεται σε πολλαπλούς κινδύνους. Ένας κίνδυνος είναι η αποδοχή μιας αδιάσπαστης συνέχειας του προβλήματος από τις πρωταρχές της φιλοσοφίας ως την εποχή μας: η λεγόμενη γραμμική εξέλιξη της φιλοσοφίας. Ωστόσο, η φιλοσοφία δεν γνωρίζει κανέναν τέτοιο εξελικτισμό, ο οποίος ίσως να υπάρχει σε άλλες επιμέρους επιστήμες. Οι φιλοσοφικές έννοιες έχουν έναν χρονικό πυρήνα, δεν είναι μούμιες (πβ. Nietzsche, KSA 6, 74), δηλαδή δεν είναι αιώνιες αλήθειες, όπως θεωρούνται από ορισμένες φιλοσοφικές Σχολές. Αντ' αυτού μεταβάλλονται συν τω χρόνω, καθώς επανεμφανίζονται και επανεντάσσονται σε διαφορετικούς ιστορικοφιλοσοφικούς αστερισμούς. (σελ.12) Η προκείμενη πραγματεία καταπιάνεται με το φιλοσοφικό πρόβλημα της φύσεως και του πνεύματος σχεδόν στο τέλος μιας αργόσυρτης ανάπτυξης που διήρκησε αιώνες και το διερευνά έτσι όπως αυτό διαμορφώθηκε στο πλαίσιο της ελληνοδυτικής φιλοσοφικής παράδοσης η οποία αρχίζει με τους Φυσιολόγους ή Κοσμολόγους της ελληνικής Ιωνίας και φθάνει στο απόγειό της με το εγελιανό σύστημα. Η συνολική μεταεγελιανή φιλοσοφία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σημείωση στο περιθώριο αυτής της μεγάλης ολοκληρωμένης παράδοσης. Η διερεύνηση γίνεται υπό τη σκοπιά της Κριτικής Θεωρίας και ειδικά υπό το πρίσμα της κεντρικής «Ιδέας της Φυσικής Ιστορίας» του Adorno, ώστε να εμφανισθούν βαθμηδόν σ' αυτή τη διερεύνηση οι ιστορικοφιλοσοφικές της ρίζες.(σελ.10) Το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνον στους θιασώτες της σύγχρονης φιλοσοφίας και κριτικής κοινωνικής θεωρίας, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό το οποίο έχει ευαισθητοποιηθεί έναντι της σαρωτικής καταστροφής της φύσης και αναζητεί μία σχέση συμφιλίωσης ανάμεσα στην κοινωνία και τη φύση. Έχει δε βαρύνουσα σημασία για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, καθώς αποδομεί τα έωλα στερεότυπα της νεοελληνικής κοινωνίας έναντι της αρχαιοελληνικής, και καταδεικνύει την απόσταση ανάμεσα στην σύγχρονη και την αρχαιοελληνική αντίληψη για την φύση.