Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑΣ ΤΟΥ ΜΥΣΤΡΑ

Στον Μυστρά, πρωτεύουσα του δεσποτάτου του Μορέως και άλλοτε ακμάζουσα πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά πόλη, σήμερα ο μόνος εν δράσει παλαιός οργανισμός της είναι η μονή της Παντάνασσας. Η μονή αυτή υπήρξε ένα από τα τελευταία μεγάλα βυζαντινά δημιουργήματα πριν από την πτώση της Κωνσταντινούπολης και του Μυστρά. Αν και από τα κτίρια του αρχικού συγκροτήματος λίγα τμήματα διατηρούνται στην αρχική τους κατάσταση, ενώ άλλα έχουν τελείως καταστραφεί, το καθολικό της μονής έχει διατηρηθεί μέχρι τις μέρες μας, με αρκετές όμως επισκευές και αναστηλωτικές επεμβάσεις, και περιέχει ένα μεγάλο μέρος από τις αρχικές βυζαντινές τοιχογραφίες. Το καθολικό όμως της μονής δεν αντλεί τη σημασία του μόνο από τη βυζαντινή τοιχογράφηση. Η ίδια η αρχιτεκτονική της εκκλησίας αποτελεί ένα ιδιαίτερο και μοναδικό καλλιτεχνικό επίτευγμα που χαρακτηρίζει την ιστορική περίοδο της δημιουργίας της, μια εποχή μεγάλων πολιτικών ανακατατάξεων και προσπαθειών προσέγγισης της ανατολικής αυτοκρατορίας με τη δυτική Ευρώπη. Συγχρόνως, η Παντάνασσα σηματοδοτεί το τέλος των προσπαθειών της παλαιολόγειας εποχής για μια πολιτιστική ανανέωση με μια δημιουργία υψηλής αρχιτεκτονικής έκφρασης, αποτέλεσμα διεξοδικού σχεδιασμού, στην οποία εντάσσεται το έργο μεγάλων ζωγράφων της εποχής της. Αναδεικνύει, έτσι, τη δυναμικότητα της καλλιτεχνικής δημιουργίας των τελευταίων χρόνων του Βυζαντίου αλλά και, με την τελική προσπάθεια αναμόρφωσης αρχιτεκτονικών στοιχείων της, τον ευρύτερο προβληματισμό για την περαιτέρω εξέλιξη της τέχνης σε ένα νέο κόσμο που είχε αρχίσει να διαφαίνεται. Στο βιβλίο αυτό αναλύεται διεξοδικά η ιστορία, η δομή και η εξέλιξη της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, καθώς και τα ιδιαίτερα τεχνικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά της.