Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΛΙΜΝΩΝ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΛΒΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ ΤΑ ΑΘΩΝΙΚΑ ΜΕΤΟΧΙΑ

Η λεκάνη των λιμνών του Αγίου Βασιλείου (Λαγκαδά) και της Βόλβης είναι μία κατεξοχήν πεδινή περιοχή, πλούσια, εύφορη και παραγωγική. Στις μέρες μας περιλαμβάνεται στα όρια των δήμων Λαγκαδά και Βόλβης, ενώ εκκλησιαστικά υπάγεται, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, στη μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης. Κατά τη βυζαντινή εποχή, όπως και σήμερα, διαδραμάτιζε συμπληρωματικό ρόλο σε σχέση με την πόλη της Θεσσαλονίκης, όμως η σημασία της ήταν ουσιαστική, καθώς ως γεωργική περιοχή, παρήγαγε αγροτικά προϊόντα, που αποτελούσαν τη βάση της οικονομίας του Βυζαντινού κράτους.Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση των μετοχίων και των κτημάτων που διέθεταν στην εν λόγω περιοχή κατά τους βυζαντινούς αιώνες οι Αθωνικές μονές. Ιδιοκτήτες και κάτοχοι γης (προνοιάριοι) στη λεκάνη των λιμνών κατά τους χρόνους του Βυζαντίου δεν ήταν μόνο λαϊκοί (κοσμικοί), μεσαίοι και μεγάλοι γαιοκτήμονες, αλλά και το Κράτος, η Εκκλησία, καθώς και τα μοναστήρια και ειδικότερα αυτά του Αγίου Όρους (Άθω). Μέσα λοιπόν από την αναλυτική έρευνα των Αγιορειτικών εγγράφων, παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά τα μετόχια και τα κτήματα που σταδιακά απέκτησαν οι Αθωνικές μονές στην περιοχή των λιμνών. Εντοπίζονται και τοποθετούνται -κατά το δυνατόν- με ακρίβεια στο χώρο τα διάφορα μετόχια και με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, εξετάζονται ζητήματα οικονομικού ενδιαφέροντος, που αφορούν τις καλλιέργειες, τα αμπέλια, τα ζώα, τη φορολογία και τους παροίκους.