ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Το βιβλίο αυτό θέτει με τον τίτλο του ήδη τρία θεμελιώδη ζητήματα. Πρώτο τίθεται το ερώτημα τί είναι γενικά ιστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, αντικείμενο της ιστορίας της κοινωνίας αποτελούν οι κοινωνικές δομές, δηλαδή οι διαρκείς παράγοντες που προσδιορίζουν την ιδιαιτερότητα της κοινωνίας. Το δεύτερο ερώτημα αφορά το αντικείμενο της ιστορίας της ρωμαϊκής κοινωνίας· η απλούστερη απάντηση είναι ότι η ιστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας ταυτίζεται με την ιστορία των κοινωνικών δομών μέσα στα εκάστοτε πολιτικά όρια του ρωμαϊκού κράτους. Φυσικά, την πρώτη θέση στην παρουσίαση την κατέχουν τα γενικά ή τουλάχιστον διατοπικά φαινόμενα του κοινωνικού βίου στα εδάφη της ρωμαϊκής κυριαρχίας. Τέλος, το τρίτο ερώτημα είναι πώς μπορούμε να συλλάβουμε την «ιστορία της ρωμαϊκής κοινωνίας» ως ιστορία. Οι αναλύσεις δομών μάς παρέχουν στιγμιαίες λήψεις από την τομή μιας κοινωνίας σ' έναν δεδομένο χρόνο, κι έτσι υπάρχει κίνδυνος να δώσουν μια στατική εικόνα. Για μια πραγματεία που έχει να αντιμετωπίσει μια υπερχιλιετή ιστορική εξέλιξη απαιτούνται πολλές τέτοιες στιγμιαίες λήψεις, χωρίς φυσικά να ξεχνούμε ότι οι κοινωνικές σχέσεις μιας εποχής εξελίσσονται κάθε φορά μέσα από τις σχέσεις μιας προηγούμενης και παράλληλα προετοιμάζουν και την παραπέρα μεταβολή της κοινωνίας.