ΚΡΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑ

Το "Κρατισμός και Αναρχία" είναι το σημαντικότερο έργο του Μπακούνιν. Η επίδρασή του πάνω στο επαναστατικό κίνημα της εποχής του ήταν πολύ μεγάλη. Αποτελεί έναν καθρέφτη της Ευρωπαϊκής Ιστορίας του 19ου αιώνα, μέσα στο κοινωνικο-πολιτικό της πλαίσιο, αλλά και τη μοναδική ιστορική αναπαράσταση της αντίστοιχης περιόδου απ τη σκοπιά των εργαζόμενων μαζών, (απαλλαγμένη δηλαδή απ τον παραμορφωτικό φακό της πολιτικής θεολογίας - αστικής ή μαρξιστικής).Αντίθετα με την "κλασική ιστοριογραφία, που βλέπει την ιστορία μόνο σα μια σύνθετη αλληλεπίδραση ηγετικών προσωπικοτήτων ή σα μια αλυσίδα πολιτικών αποφάσεων που παίρνονται από πάνω, ο Μπακούνιν διαπερνάει τη σύγχυση της επιφάνειας των γεγονότων και, προχωρώντας βαθιά, ακολουθεί τα ίχνη της αντικρατικής τάσης, της Κοινωνικής Επανάστασης, που δίνει την κυρίαρχη νότα στην ιστορική πορεία. Ταυτόχρονα, εντοπίζει κι ανιχνεύει την πορεία της παράλληλης και αντιθετικής ιστορικής τάσης, που η σύγκρουσή τους διαμορφώνει την ιστορία, της συγκεντροποίησης και της ισχυροποίησης της κρατικής εξουσίας, του κρατισμού, απομυθοποιώντας συνάμα, προφητικά τις ψευτο-λαϊκές του εκφράσεις - το "Λαϊκό Κράτος" των μαρξιστών και τις κρατιστικές αντιλήψεις του εξουσιαστικού σοσιαλισμού γενικά.