ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ

Σε περιοχές σαν τη Μάνη όπου η παράδοση διατηρείται από παλιά χωρίς χάσματα και ρήγματα, θα ΄πρεπε η Πολιτεία και η Παιδεία να κρατούν στενή επαφή, να μαθητεύουν και να μελετούν τα στοιχεία αυτής της παράδοσης μ΄ευθύνη και σοβαρότητα.Το Μανιάτικο μοιρολόγι διατηρήθηκε χωρίς σοβαρές μεταβολές, όπως μας έρχεται από την αρχαιότητα, - πέρα από την τραγωδία και τον τραγικό χορό - από τον Όμηρο, με το κλάμα του Έκτορα, με πρώτες μοιρολογίστρες στο χωρό του μοιρολογιού την Ανδρομάχη, την Εκάβη και την Ελένη, μ΄ολόπρωτη - κορυφαία- την Ανδρομάχη και με την ίδια σειρά δικολογίας με το νεκρό, όπως γίνεται έως σήμερα, να τον μοιρολογάει με λόγια του καημού της:"Άντρα μου, νέος χάθηκες και μένα αφήνεις χήραστο σπίτι μας που το παιδί είναι ακόμη νήπιο..."Όπως και στον Όμηρο, στους τραγικούς, στον Σαίξπηρ, για το Μανιάτη και τη Μανιάτισσα ο γδικιωμός του σκοτωμένου είναι πράξη δικαιοσύνης. Δεν μπορεί κανείς Μανιάτης να βγαίνει στην αγορά, να περπατάει με ψηλά το κεφάλι, να λέει ελεύθερη γνώμη, να κάνει πράξη γενναία και να ΄χει δικόν του σκοτωμένον και δίκιωτον. Ο σκοτωμένος ζητάει εκδίκηση. Δεν ησυχάζει στο μνήμα του , αν οι δικοί του δεν πάρουν πίσω το δίκιο του. Το αίμα του βογγάει, το ακούνε τις νύχτες που τους φωνάζει με τα ονόματά τους, ή που, όπως στον Άμλετ, βγαίνει φάντασμα και τους φανερώνει ποιος ή ποιοι τον σκότωσαν και πώς και ποιοι ή ποιος μπορεί τον φονιά ή τους φονιάδες να ξεκάμει.