ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΣΤΕΡΟΤΥΠΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η Ελλάδα βρίσκεται στην περιδίνηση μιας κρίσης που είναι σίγουρο ότι θα διαρκέσει για πολλά χρόνια. Μιας κρίσης που δεν περιορίζεται στην οικονομική χρεοκοπία και στην κατάρρευση του πολιτικού συστήματος. Ταυτόχρονα διαδραματίζεται κάτι πολύ βαθύτερο, που εισχωρεί στους αρμούς του κοινωνικού σχηματισμού και τον αποσαρθρώνει. Πρόκειται για την ανθρωπολογική καταστροφή που συντελείται καθημερινά και που έχει προσλάβει διαστάσεις επιδημίας. Στην Ελλάδα της Κρίσης έχουν εμφανιστεί οι πλέον ακραίες θέσεις και απόψεις. Ένα τοξικό νέφος συνωμοσιολογίας και ανορθολογισμού έχει επικαθήσει στο κοινωνικό σώμα, προκαλώντας καρκινικές μεταλλάξεις. Ανυπόστατοι μύθοι, απλουστευτικά στερεότυπα, στρεβλές ιδεολογίες, απλοϊκές ιδεοληψίες, τερατώδη ιδεολογήματα, δηλητηριάζουν το δημόσιο λόγο και συγκροτούν έναν «κοινό νου» που είναι πρόθυμος να παραδοθεί σε δημαγωγούς και λαϊκιστές που υπόσχονται επίγειους παραδείσους. Το κακό με όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως είναι ότι δεν πρόκειται για καταφανή ψεύδη. Περιέχουν και κάποιες αλήθειες, τις οποίες αναμιγνύουν με δοξασίες και προκαταλήψεις, γενικεύοντας και απλοποιώντας, για να καταλήξουν σε αυθαίρετα συμπεράσματα. Όπως εύστοχα παρατηρεί η Maria Todorova, εκείνο που πρέπει να μας προβληματίσει με τα στερεότυπα δεν είναι το περιεχόμενό τους αλλά η σύνταξη, τα συμφραζόμενα. Η ελληνική κοινωνία δεν έχει δυστυχώς «απομαγευτεί», όπως ήλπιζε ο Μαξ Βέμπερ για τις κοινωνίες της νεωτερικότητας. Οι τρεις κύριες διαπιστώσεις που συνοψίζουν αυτό τον ηγεμονικό στην Ελλάδα «κοινό νου», δηλαδή η απουσία αυτογνωσίας με επίρριψη όλων των ευθυνών στους κακούς ξένους, η αντιδημοκρατική διολίσθηση και η κοινωνική νομιμοποίηση της πολιτικής βίας, οδηγούν αβίαστα στο βασικό συμπέρασμα που διατρέχει όλα τα κείμενα του παρόντος βιβλίου: Η οικονομική κρίση δεν είναι δυνατόν να επιλυθεί, όσο σωστές πολιτικές αποφάσεις και εάν ληφθούν, χωρίς να αλλάξουν νοοτροπίες και συμπεριφορές στο κοινωνικό και ανθρωπολογικό επίπεδο. Τίποτα δεν θα αλλάξει, εάν δεν καταπολεμηθεί η ηγεμονία του ανορθολογισμού.