ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΩΔΕΣ Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΑΡΡΗΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Στο βιβλίο του Χ. Πασσαλή συγκεντρώνονται και μελετώνται διεξοδικά οι ελληνικές επωδές (αλλιώς ξόρκια, γητειές, γητέματα), κείμενα όπου η μαγική χρήση της γλώσσας είχε ως στόχο κυρίως την ίαση από κάποια ασθένεια και, γενικότερα, την άρση ενός προσωπικού αδιεξόδου που βίωναν οι άνθρωποι στις λεγόμενες παραδοσιακές κοινωνίες. Η εν λόγω μελέτη πιστεύω ότι, πρώτα από όλα, ανταποκρίνεται σε μία σύγχρονη ανάγκη όχι μόνο στο χώρο της λαογραφίας αλλά και άλλων κοινωνικών επιστημών, όπως λ.χ. της γλωσσολογίας. Έχει αρκετές φορές επισημανθεί το λυπηρό γεγονός ότι η Ελλάδα είναι ίσως από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες η οποία δεν διαθέτει σχεδόν καθόλου ολοκληρωμένες συλλογές (corpora) των ειδών του έντεχνου προφορικού λόγου, όπως λ.χ. τα δημοτικά τραγούδια, οι παροιμίες κ.ά. Ο Χ. Πασσαλής προχώρησε σε ένα πρώτο σημαντικό βήμα για να ανταποκριθεί στο παραπάνω ζητούμενο, καθώς η μελέτη του αποτελεί το προοίμιο της έκδοσης από τον ίδιο ενός corpus νεοελληνικών επωδών που ελπίζω σύντομα να ολοκληρώσει, προσφέροντας έτσι ένα βασικό εργαλείο για τη μελέτη του ελληνικού παραδοσιακού πολιτισμού.Αφετέρου, η συγκεκριμένη μελέτη μπορεί να συμβάλλει, με έμμεσο βέβαια τρόπο, και σε ένα άλλο επίπεδο. Είναι κοινώς παραδεκτό ότι στη σύγχρονη εποχή, παρά την αλματώδη ανάπτυξη των επιστημών και τα πολλά επιτεύγματα στην τεχνολογία, ο άνθρωπος εξακολουθεί να βιώνει ίσως περισσότερα αδιέξοδα από ό, τι οι άνθρωποι στις παλαιότερες παραδοσιακές κοινωνίες. Στο βιβλίο μου για το παραμύθι είχα διατυπώσει παλαιότερα την άποψη ότι η έλξη που ασκούν σήμερα ορισμένες θεωρητικά μη σύγχρονες μορφές έκφρασης ίσως να αποτελεί μια μορφή αντίδρασης ή και αμφισβήτησης του άκρατου ορθολογισμού που επιβλήθηκε στη ζωή των ανθρώπων από τη σύγχρονη, νεωτεριστική λεγόμενη, σκέψη, η οποία επικράτησε σταδιακά μετά την επιστημονική επανάσταση του δέκατου έβδομου αιώνα.