Ο ΛΑΜΠΟΝ Α ΣΟ ΚΑΡΣ

Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από έναν Έλληνα του Πόντου, αποτελεί μιαν ακόμη αυθεντική μαρτυρία για το βάρος και το βάθος της ελληνικής παρουσίας στην Μ. Ασία, τον Καύκασο, την Ν. Ρωσία και τον Εύξεινο Πόντο. Γραμμένη λίγο πριν από τον θάνατό του, η σύντομη αυτή αυτοβιογραφία του Χαράλαμπου Βασιλειάδη περιγράφει τις οδυσσειακού χαρακτήρα περιπέτειές του μέχρι να καταλήξει για πέμπτη και τελευταία φορά πρόσφυγας στην ακριτική Φλώρινα. Σαν κινηματογραφική ταινία τρέχουν τα χρόνια με την ζωή του στον Καύκασο, την παιδική ηλικία, την ξεχωριστής έντασης σχέση με τον πατέρα του, τον πρώτο του έρωτα και την πρώτη φυγή του στα ποντιακά χωριά του Νοβοροσίσκ, όπου η συνάντησή του με τον θείο του Στάθιο αποτέλεσε το τελευταίο στάδιο πριν την οριστική φυγή του από το πατρικό σπίτι για να καταταγεί στον ρωσικό στρατό. Σε αυτήν την πλέον χαρακτηριστική περίοδο της ζωής του ως Κοζάκος ανθυπολοχαγός, θα ζήσει από τα μέσα τα συγκλονιστικά γεγονότα του ρωσο-γερμανικού μετώπου, την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον ανελέητο αγώνα Λευκών και Μπολσεβίκων μέχρι την επικράτηση των τελευταίων, που τον οδήγησαν στην τελευταία προσφυγιά "μετά από πολλές περιπέτειες με νεκρούς και τραυματίες σε κάθε μεριά που περνούσα και πολλές μεταμφιέσεις", στην Ελλάδα. Σε αυτό το τελευταίο ουσιαστικά της ζωής του προσόρμισμα θα βρει μόνιμο πλέον καταφύγιο, όπου και θα περάσει το μεγαλύτερο μέρος του βίου του, όπως λιτά το αποτυπώνει στο τέταρτο μέρος της αυτοβιογραφίας του. Ένα βιβλίο μνήμης, αλλά όχι μόνον. Μια αυτοβιογραφία που πέρα από την καθαρά προσωπική ιστορία, περιγράφει με τρόπο απλό, βιωματικό και ανεπιτήδευτο μια σημαντική περίοδο που συμπίπτει με την Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, αυτού του Έλληνα ακρίτα, ριζωμένου στην περιοχή του Πόντου και του Καυκάσου για περισσότερο από τρεις χιλιετίες.