Ο ΛΕΒΙΑΘΑΝ ΚΑΙ Η ΑΝΤΛΙΑ ΚΕΝΟΥ

Το βιβλίο Ο Λεβιάθαν και η Αντλία Κενού εξετάζει τις διαμάχες σχετικά με την αξία και την ορθότητα των πειραματικών μεθόδων ανάμεσα σε δύο μεγάλους διανοητές του δέκατου έβδομου αιώνα: του Τόμας Χομπς, συγγραφέα της πολιτικής πραγματείας Λεβιάθαν και σφοδρού επικριτή του συστηματικού πειραματισμού στη φυσική φιλοσοφία, και του Ρόμπερτ Μπόιλ, μηχανιστικού φιλοσόφου και κατόχου της νεοεφευρεθείσας αντλίας κενού. Τα ζητήματα που διακυβεύονταν στις μεταξύ τους διαμάχες εκτείνονταν από τη φυσική ακεραιότητα της αντλίας κενού μέχρι τη διανοητική ακεραιότητα της γνώσης που αυτή θα μπορούσε να προσφέρει. Τόσο ο Μπόιλ όσο και ο Χομπς έψαχναν τρόπους καθορισμού της γνώσης, οι οποίοι δεν θα εκφυλίζονταν σε ad hominem επιθέσεις και πολιτική διχόνοια. Ο Μπόιλ πρότεινε το πείραμα ως θεραπεία. Υποστήριζε πως τα γεγονότα θα έπρεπε να κατασκευάζονται από μηχανές σαν την αντλία κενού, έτσι ώστε επιφανείς άντρες να μπορούν να γίνουν μάρτυρες των πειραμάτων και να παράγουν γνώση με την οποία θα συμφωνούσαν όλοι. Ο Χομπς, αντίθετα, αναζητούσε τον φυσικό νόμο και αντιμετώπιζε τα πειράματα σαν τα τεχνητά, αναξιόπιστα παράγωγα μιας κλειστής συντεχνίας. Οι νέες προσεγγίσεις που επιχειρούνται στο Ο Λεβιάθαν και η Αντλία Κενού υπήρξαν ιδιαιτέρως επιδραστικές για την ιστορική μελέτη της επιστήμης. Οι Σέιπιν και Σέιφερ εντόπισαν μια στιγμή επιστημονικής επανάστασης και έδειξαν το πώς κομβικές επιστημονικές προϋποθέσεις –τα δεδομένα, οι ερμηνείες, το πείραμα, η αλήθεια– διαδραμάτισαν κρίσιμο ρόλο στη δόμηση μιας νέας πολιτικής τάξης. Οι Σέιπιν και Σέιφερ ήταν, επίσης, καινοτόμοι στην εθνογραφική τους προσέγγιση. Στην απόπειρά τους να κατανοήσουν τις συνήθειες εργασίας, τις τελετουργίες και τις κοινωνικές δομές μιας απόμακρης, άγνωστης ομάδας, υποστήριξαν πως η πολιτική εμπλεκόταν σε αυτά που έκαναν οι επιστήμονες και όχι σε αυτά που έλεγαν.