Ο ΠΟΛΥΠΑΘΗΣ

Κάτω από το προσωπείο του πολύπλαγκτου Ιωάννη Φαβίνη, ό Γρηγόριος Παλαιολόγος, "ό κατά το μάλλον και ήττον ομοιοπαθής του", ό κοσμοπολίτης, ό πολυταξιδεμένος, δεν αυτοβιογραφείται ασφαλώς αλλά βρίσκει την ευκαιρία να κρίνει και να συγκρίνει ήθη και έθιμα, να σατιρίσει και να καυτηριάσει συμπεριφορές και νοοτροπίες, παράδοξα και καθημερινά ανθρώπων και τόπων, να ρίξει μια πλατύτερη κριτική ματιά στην εποχή του. Πληρώνοντας πολλά στην ερωτική του πολυπραγμοσύνη -αφετηρία των περισσότερων περιπετειών του-, ό ήρωάς μας σέρνεται από χώρα σε χώρα, από την Κωνσταντινούπολη στη Βλαχία κι από κει στη Ρωσία και στην Ιταλία, στο Λονδίνο και στο Παρίσι κι από κει αιχμάλωτος πειρατών, στο Τούνεζι - από φυλακή σε φρενοκομεία, σε υπουργικά αξιώματα κι από κει πάλι στη φυλακή (και σχεδόν πάντα... ζητήσατε την γυναίκα) και ό συγγραφέας πότε εκτενέστερα περιγραφικός, πότε επιγραμματικός, πάντα σκωπτικός και με καταλυτικό χιούμορ, μας ξεναγεί στα κρατούντα κάθε χώρας, όπως ό ίδιος τα γνώρισε και μελέτησε από κοντά. Γραμμένος πριν από 150 ακριβώς χρόνια, ό "Πολυπαθής", βιβλίο αποκαλυπτικό για την εποχή και το κλίμα της, σε μια γλώσσα ιδιαίτερα στρωτή και καθημερινή, με μιαν αφηγηματική άνεση αξιοζήλευτη, είναι "το πρώτον τοιούτου είδους βιβλίον εκδιδόμενον εις την γλώσσαν μας" όπως σημειώνει, με επίγνωση της σημασίας του, ό ίδιος ό Γρηγόριος Παλαιολόγος.