ΟΙ ΗΓΕΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Είνε ευχάριστος η παρατήρησις, ότι μετά μακράν περίοδον παραμελήσεως η ποιητική περίοδος της μεσαιωνικής ιστορίας της Ελλάδος ήρχισε αξιουμένη ερευνητών. Αφ' ού χρόνου ο Γεώργιος Φίνλαϋ απεκάλυψεν εις το αγγλικόν κοινόν το γεγονός, ότι εα χρονικά της Ελλάδος ουδαμώς ήσαν άγραφα κατά τους μέσους αιώνας και ότι αι Αθήναι ήσαν κατά τον τρίτον αιώνα πόλις ανθερά, πολύ νέον υλικόν συνελέχθη υπό τε Ελλήνων και Γερμανών λογίων εκ του αρχείου της Βενετίας και άλλων διαχέον νέον φως επί τας σκοτεινάς σελίδας της εν τη Ανατολή φραγκοκρατίας. Το έργον του Φίνλαϋ ουδέποτε θέλει αποβάλει την αξίαν αυτού.Ο συγγραφεύς αυτού δεν έχει τον μικροσκοπικόν ζήλον περί των γενεαλογικών και των λεπτολογιών τον διακρίνοντα τον Χοπφ, αλλ' εκέκτητο χαρίσματα και πλεονεκτήματα πολύ υπερτέρας φύσεως.Εγίνωσκε την Ελλάδα και τους Έλληνας καθ' ον τρόπο ουδείς ξένος λόγιος είχε γνωρίσει την χώραν και τους ενοίκους είχε βαθείαν αντίληψιν των αιτίων των πολιτικών και κοινωνικών συμβάντων κατέγραφε την εικόνα αυτών δια μεγάλων γραμμών, (in grossen Zugen), ως λέγουσιν οι Γερμανοί, ούτω δε κατέλιπεν έργον, όπερ ουδείς μελετητής ασχολούμενος περί τα της Ανατολής θα πράξη καλώς ν' αναγνώση.