ΟΙΚΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ο Αντισθένης, πέραν του ότι έχει "ευεργετηθεί" με εξαιρετικές συλλογές κειμένων, αποτέλεσε αντικείμενο, στη νεώτερη και τη σύγχρονη εποχή, πολυάριθμων επί μέρους ερευνητικών εργασιών μεταξύ των οποίων σημαντική θέση κατέχουν, και λόγω έκτασης και λόγω αριθμού, οι μελέτες που ασχολούνται ειδικά με το ζήτημα της λογικής. Από τις μελέτες αυτές, ωστόσο, προκύπτει ένας ευρύτερος ερμηνευτικός και μεθοδολογικός περιορισμός, ο οποίος επί πλέον χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της ιστοριογραφίας σχετικά με τον φιλόσοφο. Η "λογική" του Αντισθένους εκλαμβάνεται κατά μείζονα λόγο ως απλό τμήμα της φιλοσοφίας του, αποκομμένη από το γενικότερο στοχαστικό πλαίσιο του οποίου αποτελεί μέρος που, κατά συνέπεια, ανασυγκροτείται βάσει μιας σειράς αποσπασμάτων, συχνά σημαντικά περιορισμένων, που έχουν επιλεγεί από τις διαθέσιμες μαρτυρίες και τα χωρία: η σχέση των αποσπασμάτων αυτών με ένα λογικό πλαίσιο αναφοράς καταλήγει έτσι να είναι, τρόπον τινά, προκαθορισμένη και σχεδόν ποτέ αιτιολογημένη. Παράλληλα, ο στοχασμός του Αντισθένους, ακόμη και αν αυτό δεν είναι πρόδηλο, προσεγγίζεται συνήθως υπό το πρίσμα μιας διαίρεσης της φιλοσοφίας σε μέρη, που όχι μόνο είναι ιστορικά μεταγενέστερη της σωκρατικής εποχής, αλλά, από την οποία εν τέλει αποκλείονται, ή περιθωριοποιούνται, βαθιά ριζωμένοι προβληματισμοί: ακριβώς αυτού του είδους οι προβληματισμοί, ωστόσο, συμβάλλουν σε αποφασιστικό βαθμό στην ανάδειξη της σημασίας που θα μπορούσε να προσλάβει η φιλοσοφία σε έναν στοχαστή ο οποίος έζησε στα τέλη του 5ου και τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. Να προστεθεί εδώ ότι ο κατακερματισμός του αντισθενικού στοχασμού σε έργα που ανήκουν σε διαφορετικά προβληματικά ιστορικά περιβάλλοντα δεν συνέβαλε κατά κανόνα στην ανάδειξη της ενότητας: προφανώς, αν θεωρηθεί ως πρόβλημα διακριτό και περιπλοκότερο εκείνου της ταυτοποίησης της θεωρητικής "σφραγίδας" του φιλοσόφου, ακόμη και αν τελικά επιλυθεί, βοηθά στο να εξηγηθεί για ποιον λόγο μπορεί να εγείρεται συζήτηση σε μια τέτοια περίπτωση.