ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΣ 1832 1896

Ο Παναγιώτης Πανάς (1832-1896) υπήρξε για μένα μια ενδιαφέρουσα ανακάλυψη, καθώς μελετούσα τους ελάσσονες ποιητές της Επτανησιακής Σχολής. Αφετηρία της έρευνάς μου στάθηκε η ποίησή του, όσο προχωρούσα όμως, οι ριζοσπαστικές ιδέες του και η δημοσιογραφική και πολιτική δράση του τραβούσαν ολοένα την προσοχή μου. Τα στοιχεία που έρχονταν στην επιφάνεια, έδειχναν έναν άνθρωπο αρχών, που μετείχε ενεργώς στους ιδεολογικούς και κοινωνικούς αγώνες του καιρού του, ενώ η δράση και το έργο του αποτελούσαν ένα θαυμαστής συνοχής συνδυασμό ήθους και συνέπειας. Η διαπίστωση αυτή με έπεισε για την ανάγκη να γραφτεί μια μελέτη, όχο μόνο για τον ποιητή Πανά, αλλά για το σύνολο της προσωπικότητας και του έργου οτυ. Είναι αυτή την εποχή που διαμορφώνεται το ελληνικό κράτος και μετασχηματίζεται αργά, αλλά σταθερά η ελληνική κοινωνία κάτω από την επίδραση της αστικής τάξης, που δυναμώνει οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά, και της εργατικής τάξης, που εμφανίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα.