ΣΜΥΡΝΗ 1922 ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Η αλλοφροσύνη κι' ο πανικός, ήταν οι λέξεις που θα μπορούσε να σκεφτεί ο Κόντε με το Κωστάκη εκείνο το καλοκαιρινό πρωινό. Βλέποντας από τη προκυμαία τα καραβάνια των ξεριζωμένων από το Βιλαέτι της Προύσας και τ' Αϊντινίου, να συρρέουν κατά χιλιάδες στην πόλη με κάθε μέσο, με τρένα, με αραμπάδες, με κάρα, μ' αλόγατα... Η είδηση της κατάρρευσης του μετώπου, Σαγγάριου-Καραχισάρ τον Αύγουστο του 1922, διαχέεται πια σ' όλη τη δυτική Μικρασία. Ο Ελληνισμός της ανατολής ψυχορραγεί. Η Ελληνική παρουσία στη γη της Ιωνίας και Αιολίδας τελειώνει οριστικά με μια φοβερή τραγωδία της φυλής των Αλλήνων, όμοια με τις τραγωδίες του Αισχύλου και του Σοφοκλή μετά από χιλιάδες χρόνια παρουσία στην Ασιατική γη. Άνθρωποι με πληγωμένα πόδια, με λίγα κουρέλια στα χέρια τους για να ζεσταίνονται τις νύχτες, γυναικόπαιδα χωρίς τους άδρες, εγκαταλειμμένοι κι' απροστάτευτοι απ' το στρατό της Ελλάδας, ζουν το χειρότερο εφιάλτη της ζωής τους.