ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙ

Όταν το 2006 ξεκινούσε η πρώτη προσπάθεια της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών για την καταγραφή όλων των αυτόχθονων Μακεδονομάχων της περιόδου 1903 – 1913 κανείς ίσως, τόσο από τη συγγραφική όσο κι από την ερευνητική ομάδα, δεν μπορούσε να εκτιμήσει ότι ήταν απαραίτητος ένας " δεύτερος γύρος". Στόχος ήταν, όπως και στην πρώτη προσπάθεια να εστιαστούν προσωπικές ιστορίες όσων συμμετείχαν στον αγώνα του ελληνικού κράτους για απελευθέρωση της Μακεδονίας. Απέμεναν ωστόσο, αφανείς ακόμη πολλοί μάρτυρες και αγωνιστές. Μετά από επίπονη έρευνα και ακλόνητη επιστημονική τεκμηρίωση η Ε.Μ.Σ. κατέγραψε στη συνέχεια μεγάλο ακόμη αριθμό αφανών γηγενών Μακεδονομάχων. Έτσι παραδίδεται η νέα βελτιωμένη έκδοση Το Μεγάλο Συναξάρι – Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι 1903 – 1913. Σε αντίθεση με την πρώτη έκδοση δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στις τοπικές ιστορίες βάσει των οποίων αποκαταστάθηκαν πολλά από τα λάθη που είχαν παρεισφρήσει ηθελημένα ή αθέλητα στο αρχειακό υλικό. Ίσως όμως αυτό που αποδείχθηκε καθοριστικότερο όλων ήταν το πλήθος των πληροφοριών και αρχειακού υλικού που έδωσαν οι απόγονοι Μακεδονομάχων και όχι μόνο, συμβάλλοντας σε μέγιστο βαθμό στην ολοκλήρωση της καταγραφής.