ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ

Στο πρώτο του περισπούδαστο βιβλίο «Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις» (Εκδ. «Θεμέλιο», 1975) ο Νίκος Πουλαντζάς προσπάθησε ν' απαντήσει στο ερώτημα: Μπορούμε να αντλήσουμε μια «πολιτική» από τον μαρξισμό; Από μια βαθιά και συστηματική μελέτη των κειμένων πρόβαλε μια γενική μαρξιστική απάντηση στα προβλήματα που θέτει η πολιτική επιστήμη μέσα στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία. Συνεχίζοντας τούτη την προσπάθεια, ο Πουλαντζάς αναλαμβάνει εδώ να εφαρμόσει τη μέθοδο ανάλυσης των συγκεκριμένων καταστάσεων, στις κοινωνικές συγκρούσεις που ξετυλίγονται μέσα στο πλαίσιο του σύγχρονου μονοπωλιακού καπιταλισμού. Έτσι αρχίζει με την εξέταση της σημερινής εξέλιξης του καπιταλισμού προς τη διεθνοποίηση (πολυεθνικές) του συναγωνισμού και των αντιθέσεων του καπιταλισμού υπό την αμερικάνικη ηγεμονία, και τέλος του ρόλου του κράτους στη σημερινή φάση. Πεισμένος οπαδός του ηγετικού ρόλου της εργατικής τάξης στην επαναστατική διαδικασία, ο Πουλαντζάς θεωρεί ωστόσο αναγκαίο να δώσει εδώ ιδιαίτερη προσοχή στα διάφορα στρώματα της αστικής τάξης (του αντίπαλου), καθώς και στις μεσαίες τάξεις, παλιές και νέες (τους εφικτούς συμμάχους)· αυτό παρέχει στον συγγραφέα την ευκαιρία να διαχωρίσει τη θέση του απέναντι στον τύπο των συμμαχιών που συνεπάγεται η θεωρία ορισμένων Κ.Κ. για τον κρατικό-μονοπωλιακό καπιταλισμό. Με δυο λόγια, το θεωρητικό τούτο έργο διέπεται ολόκληρο από τον σύγχρονο στοχασμό για την πολιτική στρατηγική της αριστεράς.